Ngày 17/04/2025, tại Hội trường tầng 2, Viện Nghiên cứu, ứng dụng Tâm lý-Giáo dục chăm sóc trí não (Braincare), 59 Võ Chí Công, Hà Nội, Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Việt Nam đã tổ chức thành công Hội nghị thường niên các Viện trực thuộc. Sự kiện đã quy tụ đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện từ các viện nghiên cứu trực thuộc, cùng nhau thảo luận về những thành tựu, thách thức và định hướng phát triển trong lĩnh vực Tâm lý học – Giáo dục học.
Khai mạc hội nghị: Tầm quan trọng của sự kết nối
Sau phần tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu của Th.S Nguyễn Thị Hoàng Yến, Chánh Văn phòng Hội, PGS. TS Trần Kiều – Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Việt Nam đã phát biểu khai mạc Hội nghị. Trong bài phát biểu khai mạc, PGS. Trần Kiều đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức hội nghị thường niên như một cơ hội quý báu để các viện trực thuộc gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm và hợp tác trong các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng. Ông cũng kêu gọi các đơn vị chủ động hơn trong việc tham gia và đóng góp ý kiến để cùng nhau thúc đẩy sự phát triển của ngành. TS. Nguyễn Tùng Lâm – Phó Chủ tịch Hội, cũng chia sẻ về ý nghĩa của hội nghị trong việc lan tỏa các kết quả nghiên cứu, tạo ra mạng lưới liên kết chặt chẽ giữa các viện, và hướng tới mục tiêu chung là nâng cao chất lượng giáo dục học và tâm lý học tại Việt Nam.
Báo cáo hoạt động của các viện: Thành tựu và thách thức
Hội nghị đã lắng nghe các báo cáo tổng kết hoạt động năm 2024 từ các viện trực thuộc, trong đó nổi bật là những đóng góp và sáng kiến đáng ghi nhận. Chẳng hạn, Viện Nghiên cứu, ứng dụng Tâm lý-Giáo dục chăm sóc trí não (Braincare) báo cáo về các hoạt động chính như đánh giá, chẩn đoán, tham vấn, trị liệu, và ứng dụng công nghệ vào tâm lý giáo dục. Viện cũng chia sẻ những bài học kinh nghiệm trong quá trình hoạt động, đặc biệt là việc tiếp cận đa dạng đối tượng từ học sinh, sinh viên đến phụ huynh, giáo viên và người lớn tuổi; Viện Nghiên cứu và ứng dụng khoa học sáng tạo tập trung vào chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực tâm lý – giáo dục. Tuy nhiên, viện cũng gặp khó khăn về nguồn kinh phí và đề xuất mô hình cổ phần hóa để tạo ra cơ sở dữ liệu dùng chung cho các đơn vị trong hội; Viện Nghiên cứu phát triển bồi dưỡng tài năng trẻ (Viện trưởng Nguyễn Vũ Nguyên) nhấn mạnh vào các hoạt động thực hành giáo dục và nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục. Viện cũng đề xuất mong muốn được tiếp cận các kết quả nghiên cứu từ các viện khác để phát triển thêm các sản phẩm giáo dục; Viện Nghiên cứu tâm lý và phát triển con người (TS. Nguyễn Thị Huyền) chia sẻ về các hoạt động nghiên cứu, can thiệp, trị liệu, và công tác xã hội. Viện đã thực hiện 02 đề tài nghiên cứu và đang nỗ lực mở rộng quy mô hoạt động; Viện nghiên cứu Ứng dụng khoa học Tâm lý- Giáo dục Phương Nam (Phụ trách Viện Nguyễn Minh Đăng Khôi) cũng có nhiều sáng tạo trong các hoạt động nghiên cứu, kết nối, chủ động tăng tiềm lực khoa học của Viện. Viện Ứng dụng Khoa học Tâm lý-Giáo dục (Viện tr. TS. Phạm Văn Giào) là đơn vị duy nhất trong 18 viện có chi bộ. Viện đã tổ chức nhiều hội thảo, ký kết hợp tác với nhiều trường Đại học, Cao đẳng, công bố sản phẩm khoa học, tham gia đấu thầu nhiều đề tài nghiên cứu. Tuy nhiên, viện cũng gặp khó khăn trong việc tiếp cận văn bản pháp lý và chứng chỉ hành nghề v.v…
Định hướng phát triển: Chuyển đổi số và hợp tác liên viện
Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội thay mặt lãnh đạo Hội tổng kết hoạt động của các Viện trong năm 2024 và đề ra phương hướng phát triển cho năm tiếp theo. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển đổi số và ứng dụng AI trong nghiên cứu và giáo dục. Hội cũng sẽ tập trung vào việc xây dựng mạng lưới liên kết giữa các Viện để tạo ra sự hỗ trợ và chia sẻ nguồn lực hiệu quả hơn.
PGS. TS Trần Kiều cũng nhắc nhở các Viện cần xem lại điều lệ hoạt động và chức năng nhiệm vụ của mình để đảm bảo sự phù hợp với định hướng chung của Hội. Ông cam kết Hội sẽ tiếp tục hỗ trợ các viện trong việc tháo gỡ khó khăn và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu.
Sau phần báo cáo kết quả hoạt động, hội nghị tiếp tục với trình bày của GS. TS Nguyễn Ngọc Phú – Phó chủ tịch/Tổng thư ký Hội Khoa học Tâm lý- giáo dục Việt Nam về Nghị quyết 57 – NQ/TW ngày 22/12/2024. GS Phú đã nhấn mạnh tầm quan trọng của Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị mang tên “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”. Nghị quyết ra đời nhằm thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số toàn diện, đặc biệt trong giáo dục học và tâm lý học. Mục tiêu đến 2030, Việt Nam thuộc nhóm dẫn đầu trong các nước có thu nhập trung bình cao; trình độ, năng lực công nghệ, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp đạt mức trên trung bình của thế giới; một số lĩnh vực khoa học, công nghệ đạt trình độ quốc tế. Việt Nam thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á, nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số và chỉ số phát triển Chính phủ điện tử; nhóm 3 nước dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo, trung tâm phát triển một số ngành, lĩnh vực công nghiệp công nghệ số mà Việt Nam có lợi thế. Tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, có quy mô kinh tế số đạt tối thiểu 50% GDP; là một trong các trung tâm công nghiệp công nghệ số của khu vực và thế giới; thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu thế giới về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. GS. Phú cũng kêu gọi các Viện cần chủ động nắm bắt cơ hội, tăng cường hợp tác để đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước.
PGS. TS Vũ Trọng Rỹ – Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Việt Nam tiếp tục với phần báo cáo về một số gợi ý cho hoạt động nghiên cứu khoa học của các Viện. Ông nhận định rằng các định hướng nghiên cứu khoa học cơ bản, phù hợp với tên gọi và chức năng của các viện; tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng, các định hướng nghiên cứu hiện tại đôi khi quá lớn so với tiềm năng và nguồn lực thực tế của các Viện. PGS. Rỹ nhấn mạnh sự cần thiết của việc cân đối giữa mục tiêu nghiên cứu và khả năng thực hiện, đồng thời đề xuất các giải pháp để tối ưu hóa nguồn lực. Ông cũng giới thiệu về Chương trình KX09 / 2025-2030, một chương trình nghiên cứu trọng điểm nhằm thúc đẩy sự phát triển của hai chuyên ngành Tâm lý học– Giáo dục học.. PGS. Rỹ kêu gọi các Viện cần tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực để cùng nhau thực hiện các đề tài nghiên cứu có tính ứng dụng cao, đóng góp vào sự phát triển chung của ngành.
Thảo luận: Xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái của Hội
Trong phần thảo luận, TS. Bùi Phương Việt Anh, Viện tr. Viện Quản trị chiến lược và nhân lực Quốc tế – Liên Hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã đưa ra những ý kiến sâu sắc về việc xây dựng cộng đồng và phát triển hệ sinh thái của Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Việt Nam. Ông nhấn mạnh rằng, để xây dựng một cộng đồng vững mạnh, các viện cần đổi mới tư duy, cạnh tranh bằng chất lượng sản phẩm và xây dựng hệ sinh thái vận hành hiệu quả. Điều này đòi hỏi sự cải tổ toàn diện từ cấp Hội đến các Viện trực thuộc, bao gồm việc xem xét lại đội ngũ nhân sự, đào tạo nâng cao năng lực quản lý và quản trị cho các viện trưởng, cũng như xây dựng chiến lược phát triển dài hạn. TS. Việt Anh cũng đề cập đến việc tối ưu hóa nguồn lực và đánh giá hiệu quả hoạt động. Ông cho rằng, các Viện cần có cơ chế đánh giá rõ ràng để đo lường hiệu quả của các hoạt động nghiên cứu và dịch vụ, từ đó điều chỉnh và cải thiện liên tục.
Kết luận: Định hướng phát triển và hành động cụ thể
Hội nghị đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, với nhiều thông tin và ý kiến đóng góp giá trị. Dưới đây là một số kết luận và định hướng quan trọng được PGS.TS Trần Kiều tổng kết:
- Liên kết với hệ thống trung tâm của Hội: Các viện cần tăng cường liên kết với khoảng 150 đơn vị trực thuộc Hội, tìm kiếm các mối quan hệ hợp tác phù hợp để cùng phát triển.
- Nghiên cứu lại điều lệ hoạt động: Cần làm rõ chức năng, nhiệm vụ và cách thức hoạt động của các viện thông qua việc cụ thể hóa các nhiệm vụ và phản ánh thế mạnh của từng đơn vị.
- Hoàn thiện bộ máy và củng cố đội ngũ: Các Viện cần xây dựng bộ máy tối thiểu nhưng hiệu quả, củng cố đội ngũ chính nhiệm và kiêm nhiệm, thành lập hội đồng khoa học, và đảm bảo cơ sở vật chất đầy đủ.
- Tập trung vào nghiên cứu khoa học: Hoạt động nghiên cứu cần tập trung vào ứng dụng và triển khai thực tiễn, xác định các vấn đề nghiên cứu phù hợp với điều kiện và năng lực của từng viện.
- Liên kết và hợp tác: Các Viện cần tăng cường hợp tác trong nội bộ Hội, trong nước và quốc tế để thúc đẩy uy tín, thương hiệu, và đa dạng hóa hoạt động.
- Tuân thủ pháp luật và nghĩa vụ hành chính: Các Viện cần tôn trọng pháp luật, ứng xử đúng mực với các đơn vị xung quanh, và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ hành chính với Hội.
- Vai trò của viện trưởng: Viện trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt và phát triển đơn vị, cần có năng lực quản lý và tầm nhìn chiến lược.
- Động viên và khen thưởng: Hội sẽ có chính sách động viên, khuyến khích và khen thưởng những đơn vị năng động, có nhiều đóng góp tích cực.
Cuối cùng, Hội nghị đã ghi nhận sự tham gia tích cực của các đơn vị, đồng thời cũng nghiêm túc phê bình những đơn vị vắng mặt không có lý do. Với những kết luận và định hướng rõ ràng, các Viện trực thuộc Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Việt Nam hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đóng góp nhiều công sức, thành quả vì sự nghiệp giáo dục và phát triển đất nước.
Hội nghị kết thúc vào lúc 12h10 cùng ngày.
Sau đây là một số hình ảnh ghi nhận tại Hội nghị,
Tin: Anh Đức; Ảnh: Minh Vũ – Mạnh Thuấn
